Καταρράκτης Κρεμαστός στα Τζουμέρκα της Ηπείρου.
Τα όρη των Αθαμάνων όπως είναι η ονομασία τους από την αρχαιότητα, Τζουμέρκα όπως ονομάζονται από τους ντόπιους, είναι ευρύτερα γνωστά στις μέρες μας, βρίσκονται στην νοτιοανατολική Ήπειρο, στο μέσον περίπου της οροσειράς της Πίνδου.
Το Σάββατο 28 Μαΐου 2011, ήμασταν ομάδα 8 ατόμων και ξεκινήσαμε για το αρμάτωμα του φαραγγιού και του καταρράκτη.
Αρθρογραφία, φωτογραφίες: Γιώργος Ανδρέου. Περιοδικό ”Κορφές” No 211-Σεπτέμβριος 2011
Έχουν κατεύθυνση από τα Βόρεια προς τα Νότια, και αποτελούν ένα συμπαγή σχηματισμό με πέντε κορυφές οι οποίες ξεπερνούν τα 2000 μέτρα, δημιουργώντας έτσι ένα απροσπέλαστο τείχος ανάμεσα στον Άραχθο (Δυτικά) τον Αχελώο (Ανατολικά) και τον Καλαρρύτικο (Βόρεια).
Το όνομά τους σύμφωνα με το μύθο που αναφέρει ο Οβίδιος, το οφείλουν στο βασιλιά του Ορχομενού Αθάμα. Η σύζυγος του Αθάμα, Ινώ προκάλεσε τη ζήλια της Ήρας. Η Ήρα για να εκδικηθεί την Ινώ τρέλανε τον Αθάμα ο οποίος στην τρέλα του σκότωσε έναν από τους γιους τους. Η Ινώ με τον άλλο γιο ενώ καταδίωκαν τον Αθάμα, έπεσαν στη θάλασσα και πνίγηκαν. Ο Αθάμας ξαναβρήκε τα λογικά του και συγχρόνως καταλήφθηκε από ανυπόφορες τύψεις. Αναζητώντας καταφύγιο και εξιλέωση κατέφυγε στο απρόσιτο βουνό όπου κατοίκησε συνοδευόμενος και από τους λίγους πιστούς πολεμιστές που τον ακολούθησαν στην αυτοεξορία του, από κει πήραν και το όνομα Αθαμανικά όρη!
Τα Τζουμέρκα είναι ίσως η λιγότερο γνωστή και διαδεδομένη περιοχή της
Ηπείρου χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υστερεί σε τίποτα από τις υπόλοιπες.
Πρόκειται για έναν επίγειο παράδεισο που τα συνδυάζει όλα και προσφέρει
μοναδικές εμπειρίες σε όποιον τα επισκεφτεί. Είναι ένα σύνολο πανέμορφων χωριών και παραδοσιακών οικισμών περιτριγυρισμένα από χαράδρες, φαράγγια και απόκρημνα βουνά. Το σύνθετο ορεινό ανάγλυφο και τα πεντακάθαρα ποτάμια μαγεύουν οποιοδήποτε βρεθεί εκεί και τον γυρίζουν πολλά χρόνια πίσω καθώς σε κάθε του βήμα αισθάνεται έντονη την παράδοση του τόπου και την ιστορία του.
Εκεί στα Τζουμέρκα λοιπόν βρίσκεται και το χωριό Ανατολική, ένα μικρό χωριό, το οποίο πήρε όνομα του από το σημείο του ορίζοντα που βρίσκεται ανατολικά από το αρχικό χωριό που ονομάζεται Κράψη. Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 800μ. και απέχει περίπου 40 χιλ ανατολικά από τα Ιωάννινα. Το έδαφος είναι ορεινό και οι ελάχιστοι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, οι κάτοικοι είναι λίγοι μιας και με τον μεγάλο σεισμό τον Απρίλιο του 1967 μεταφέρθηκαν στην περιοχή των Καρυών Ιωαννίνων, η κοινότητα διαλύθηκε και επανεντάχθηκαν στο παλιό τους χωριό την Κράψη το 1984.
Η Ανατολική είναι γνωστή για την γέφυρα Παπαστάθη, η οποία βρίσκεται στην αρχή της χαράδρας του ποταμού Αράχθου. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο τετράτοξο γεφύρι από τα λίγα που υπάρχουν στην Ήπειρο καθώς τα περισσότερα είναι μονότοξα. Στα παλιά χρόνια εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Συρράκου, των Καλαρρυτών και άλλων χωριών στις μετακινήσεις τους και την επικοινωνία τους με την πόλη των Ιωαννίνων. Η ορμητική ροή του Αράχθου έχει δυστυχώς καταστρέψει ένα μέρος του ιστορικού αυτού γεφυριού με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτό το πέρασμα του ποταμού. Πάνω από την Ανατολική λοιπόν βρίσκεται ένας μεγάλος καταρράκτης, ο οποίος εδώ και χρόνια προκαλεί το καμάρι και συγχρόνως το δέος των κατοίκων. Είναι το σήμα κατατεθέν της περιοχής. Από μακριά φαίνεται σαν να πρόκειται για 3 ενωμένους καταρράκτες οι οποίοι επιβλητικά σχίζουν το βουνό.
Στα πλαίσια της αποστολής που διοργανώσαμε στις 23-28 Μαΐου 2011 για την εξερεύνηση φαραγγιών της Ηπείρου ανακαλύψαμε και αυτόν τον μεγάλο καταρράκτη. Να θυμίσω ότι ήταν μια αποστολή του ΕΣΕΦ, την οποία οργάνωσα, με σκοπό την τουριστική και αθλητική ανάδειξη της περιοχής.
Το πρόγραμμα της αποστολής βγήκε με την συγκρότηση μιας μικτής Ευρωπαϊκής ομάδας με σκοπό την ανάδειξη των φαραγγιών του Ζαγορίου λόγω του ιδιαίτερου κάλους και φήμης του, αλλά την τελευταία ημέρα συνεχίσαμε στα Τζουμέρκα!. Η ομάδα αποτελούταν από 13 άτομα. Τέσσερεις Έλληνες, έξι Γάλλους, δύο Ιταλούς και μία Ισπανίδα.
Το Σάββατο 28 Μαΐου, η τελευταία ημέρα της αποστολής αυτής, ξεκινήσαμε μία ομάδα 8 ατόμων για την ανακάλυψη του φαραγγιού. Η προεργασία εισόδου-εξόδου είχε ήδη γίνει, η πρόσβαση του είναι αρκετά εύκολη. Κινούμαστε στον επαρχιακό χωματόδρομο από Ανατολική προς Παλιοχώρι Συρράκου. Μόλις περάσουμε τον οικισμό Κοτομίστα, ο δρόμος αρχίζει να ανεβαίνει. Πάνω σε μια στροφή πέταλο, υπάρχει ένα υδραγωγείο. Εκεί θα διακρίνετε ένα παλιό μονοπάτι που τραβερσάρει το βουνό και βρίσκεται 4 χιλ. πάνω από το χωριό Ανατολική. Αυτό είναι το μονοπάτι που θα επιστρέψουμε από τον καταρράκτη. Εκεί πρέπει να αφήσουμε ένα αυτοκίνητο. Μετά συνεχίζουμε προς Παλιοχώρι και στον πρώτο χωματόδρομο που θα βρούμε στα αριστερά μας στρίβουμε και ανηφορίζουμε για Βαθύπεδο. Ο δρόμος αυτός θέλει αυτοκίνητο 4Χ4 και είναι προσπελάσιμος μόνο την άνοιξη και το καλοκαίρι, μιας και οι βροχές που πλήττουν συχνά την περιοχή το καταστρέφουν και οι κάτοικοι τον ξανά ανοίγουν κάθε χρόνο. Ανεβαίνοντας λοιπόν θα βρούμε έναν άλλον κατηφορικό δρόμο, ο οποίος μας οδηγεί μέσα στο φαράγγι. Είναι πολύ εύκολο να το βρει κάποιος, αρκεί πρώτα να έχει προσανατολιστεί με τον χάρτη της περιοχής.
Η πρώτη κάθοδος είναι μία τσουλήθρα 8 μέτρων και από κει και πέρα το φαράγγι σε βάζει γρήγορα στον ρυθμό του, τα ραπέλ είναι συνεχόμενα, χωρίς τεχνικές δυσκολίες, η βλάστηση πολύ πλούσια και άγρια. Τα ραπέλ μέχρι το τέλος είναι διαδοχικά και ξεκινάνε από 30, 14, 13, 9, 6, 41 καταλήγοντας στον μεγάλο 85 μέτρων, τον οποίο μοιράσαμε στα 10, 48 και 36.
Η αλήθεια είναι βέβαια πως στο μυαλό όλων μας εκείνη την ημέρα ήταν ο τελευταίος καταρράκτης, κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην πρώτη τσουλήθρα, στα πεντακάθαρα κρύα νερά του φαραγγιού, στο αμέσως επόμενο επικλινές 30μετρο ραπέλ το οποίο κατέληγε σε μία φυσική λίμνη περιτριγυρισμένη από άγρια δέντρα και λουλούδια.
Πολύ γρήγορα φτάσαμε στο επιθυμητό σημείο. Μπροστά μας φανερώθηκε η απέραντη θέα της περιοχής και αμέσως μία 6άμετρη κατάβαση από δέντρο μας οδήγησε στην πρώτη μικρή βάθρα που ξεχείλιζε επικίνδυνα! Η αρχή του μεγάλου καταρράκτη ήταν πλέον πραγματικότητα. Το πρώτο ραπέλ, ύψους 41 μέτρων, με θέα την απερίγραπτη ομορφιά των Τζουμέρκων την ώρα της κατάβασης, κατέληγε σε μία μικρή πισίνα. Ο καταρράκτης μετά από κει συνεχιζόταν χωρίς να φαίνεται όμως το τέλος του κάτι που έκανε την φαντασία όλων να οργιάζει και το φαράγγι όλο και πιο ενδιαφέρον. Το αρμάτωμα του τελευταίου μέρους και του ποιο ενδιαφέροντος, το κάναμε παρέα με μια δυνατή ξαφνική καταιγίδα που μας δρόσισε για κάνα μισάωρο… στην περιοχή είναι κάτι πολύ συνηθισμένο! Σαν καταρράκτης είχε τις δυσκολίες του και χρειάστηκε να γίνει ένα ξήλωμα αλυσίδων, ανάβαση προς τα πάνω και επανατοποθέτηση. Τελικά βρήκαμε τα σημεία με τις λιγότερες τριβές και ελάχιστα εκτεθειμένα στο νερό και ολοκληρώσαμε την κατάβασή μας. Το δεύτερο αυτό κομμάτι του καταρράκτη ήταν και το πιο ενδιαφέρον. Η παρέα μας από την Ευρώπη ενθουσιάστηκε από την περιοχή!
Στη συνέχεια θα περπατήσουμε λίγο στο ρεματάκι και αριστερά μας θα συναντήσουμε το μονοπάτι που οδηγεί σε λιγότερο από 30΄ στο υδραγωγείο και στον χωματόδρομο που αφήσαμε το αυτοκίνητό μας. Η μέρα δεν μπορούσε να κλείσει χωρίς τα απρόοπτα. Επιστρέφοντας συναντήσαμε τον Κίτσιο Νικόλαο από την Κοτομίστα και μας διηγήθηκε διάφορες ιστορίες από την περιοχή, παρέα με καλό ντόπιο τσίπουρο και σπιτική παραδοσιακή τυρόπιτα. Η συγκίνηση του για τον άθλο μας ήταν μεγάλη και πείστηκε μόνο όταν είδε κάποιες φωτογραφίες μας. Στα Τζουμέρκα άνοιξε η καινούρια πύλη των φαραγγιών!
Τεχνικά στοιχεία
- Μήκος φαραγγιού:400μέτρα
- Υψόμετρο αφετηρίας: 1140 μέτρα
- Υψόμετρο τερματισμού: 820 μέτρα
- Υψομετρική διαφορά: 320 μέτρα
- Μεγαλύτερος καταρράκτης: 85 μέτρα
- Χρόνος πρόσβασης: 10 λεπτά
- Χρόνος κατάβασης: 2 ώρες
- Χρόνος επιστροφής: μισή ώρα
- Προτεινόμενη περίοδος με νερό: από Απρίλιο – Ιούνιο και από Οκτώβριο – Δεκέμβριο.
Γιώργος Ανδρέου.
Εκπαιδευτής-Οδηγός καταβάσεων φαραγγιών
